วันจันทร์ที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2553

ไดนาโม

ไดนาโม เป็นอุปกรณ์ที่ทำหน้าที่เปลี่ยนพลังงานกลให้เป็นพลังงานไฟฟ้า มีส่วนประกอบสำคัญ ได้แก่ ขดลวดที่พันอยู่รอบแกน เรียกว่า อาเมเจอร์ (armature) แม่เหล็ก 2 แท่ง หันขั้วต่างกันเข้าหากัน เพื่อให้เกิดสนามแม่เหล็กโดยจะมีเส้นแรงแม่เหล็กพุ่งจากขั้วเหนือไปยังขั้ว ใต้ และบริเวณขั้วจะมีความเข้มของสนามแม่เหล็กมากกว่าบริเวณอื่นๆ

หลัก การเหนี่ยวนำให้เกิดกระแสไฟฟ้า
หลักการเหนี่ยวนำให้เกิดกระแสไฟฟ้า จากไดนาโม อาจทำได้ดังนี้

การหมุนขดลวดตัดสนามแม่เหล็ก จะทำให้สนามแม่เหล็กเปลี่ยนแปลง จึงเกิดกระแสไฟฟ้าขึ้น ไมเคิล ฟาราเดย์ (Michael Faraday) นักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษ ( พ . ศ . 2334-2410) เป็นผู้ค้นพบหลักการที่ว่า “ กระแสไฟฟ้าเหนี่ยวนำเกิดจากการเปลี่ยนแปลงสนามแม่เหล็กที่ผ่านขดลวด ”


ถ้า ต้องการสร้างไดนาโมให้สามารถผลิตกระแสไฟฟ้าได้มากขึ้น สามารถทำได้ดังนี้

เพิ่ม จำนวนรอบของขดลวด

หมุนขดลวดให้เร็วขึ้น

เพิ่มแรงขั้วแม่ เหล็ก



ไดนาโมแบ่งออกเป็น 2 ชนิด

1. ไดนาโมไฟฟ้ากระแสสลับ AC Dynamo

ประกอบด้วยแท่งแม่เหล็ก 2 แท่ง ขดลวด และแหวนลื่นโดยแหวนลื่น 2 วงสัมผัสกับแปรงตัวนำไฟฟ้าซึ่งจะรับกระแสไฟฟ้าจากขดลวดออกสู่วงจรภายนอก


2. ไดนาโมไฟฟ้ากระแสตรง DC Dynamo

ประกอบด้วยแท่งแม่เหล็ก 2 แท่ง ขดลวด และแหวนแยกโดยแหวนแยกแต่ละอันสัมผัสกับแปรงตัวนำไฟฟ้าซึ่งจะรับ

กระแส ไฟฟ้าจากขดลวดออกสู่วงจรภายนอก

ไดนาโมกระแสตรง (Dirct current dynamo)

หมายถึง ไดนาโมที่ผลิตไฟกระแสตรง (D.C.) ส่วนประกอบเหมือนกับไดนาโมกระแสสลับทุกอย่างต่างกันแต่วงแหวนเท่านั้น

ไดนาโม กระแสตรงใช้วงแหวนผ่าซีก (Split ring) ซึ่งเรียกว่า คอมมิวเตเตอร์ (Commutator) แต่ละซีกมีลักษณะเป็นครึ่งวงกลมติดต่ออยู่กับปลายของขดลวดปลายละซึก ครึ่งวงแหวนแต่ละซีกแต่อยู่กับแปรง แปรงละซีกแปรงทั้งสองติดต่อกับวงจรภายนอกเพื่อนำกระแสไฟไปใช้ประโยชน์ดังรูป จากการดัดแปลงแหวนให้เป็นคอมมิวเตเตอร์ เมื่อใช้หลังงานกลมาหมุนขดลวดให้ตัดเส้นแรงแม่เหล็กจะได้กระแสไฟฟ้าเหนี่ยว นำเข้าสู่วงจรภายนอก โดยมีทิศทางการไหลเพียงทิศเดียวตลอดเวลา กระแสไฟฟ้าที่ได้จึงเป็นไฟฟ้ากระแสตรง (D.C.)

dynamo)


เป็น ไดนาโมที่ผลิตกระแสไฟฟ้าสลับ (A.C.) ออกมาใช้งาน กระแสสลับ คือกระแสไฟฟ้าที่มีทิศทางการไหลสลับไปกลับมาอย่างรวดเร็วมากอยู่ตลอดเวลา ในไดนาโมที่ใช้งานจริงๆ ใช้ขดลวดตัวนำหลายขดให้เคลื่อนที่ตัดเส้นแรงแม่เหล็กเราเรียกขดลวดตัวนำที่ เคลื่อนที่ในสนามแม่เหล็กนี้ว่า อาร์มาเจอร์ (Armture) สำหรับการศึกษาเบื้องต้นจะพิจารณทขดลวดพียงขดเดียว ไดนาโมกระแสสลับประกอบด้วย แท่งแม่เหล็ก 2 แท่ง วางขั้วต่างกันเข้าหากัน และมีขดลวดตัวนำอยู่ตรงกลาง ดังรูป ปลายด้านหนึ่งของขดลวดติดต่อกับวงแหวนลื่น (Slip ring) (R) อีกปลายหนึ่งของขดลวดติดอยู่กับวงแหวนลื่น R' วงแหวน R แตะอยู่กับแปรง B ส่วนวงแหวน R' แตะอยู่กับแปรง B' เมื่อขดลวดหมุดวงแหวนทั้งสองจะหมุนตามไปด้วยโดยแตะกับแปรงอยู่ตลอดเวลา แปรงทั้งสองติดอยู่กับวงวจรภายนอกเพื่อนำกระแสไฟฟ้าออกไปใช้ประโยชน์เมื่อ ใช้พลังงานกลมาหมุนขดลวด ขดลวดเคลื่อนที่ตัดเส้นแรงแม่เหล็ก ก่อให้เกิดแรงเคลื่อนไฟฟ้าเหนี่ยวนำขึ้นในขดลวด เมื่อขดลวดนี้ต่อครบวงจรกับความต้านทานภานนอกแล้ว ย่อมได้กระแสไฟฟ้าเหนี่ยวนำไหลในวงจรเหนี่ยวนำไหลในวงจร


index.php.jpg

index2.php.jpg